សព្វថ្ងៃ ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញអ៊ីនធើណិតនៅកម្ពុជាមានច្រើននាក់ និងស្ទើរតែគ្រប់វ័យ មិនថាជាយុវវ័យ ឬវ័យចំណាស់។ដោយផ្អែកតាមទិន្នន័យពី Extrapolation of Facebook data បានឱ្យដឹងថាត្រឹមតែបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) ជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងនៅលើអ៊ីនធើណិត គឺមានអ្នកប្រើប្រាស់ដល់ទៅ ៨,៨ លាននាក់ហើយក្នុងនោះអ្នកប្រើប្រាស់ ជាង៧៣% មានអាយុចន្លោះពី១៨ ដល់៣៥ឆ្នាំ(គិតត្រឹមខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩)។
យ៉ាងណាមិញ ការប្រើប្រាស់សេវាបច្ចេកវិទ្យា ដែលជួយសម្រួលដល់ទំនាក់ទំនងក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃឱ្យមានភាពងាយស្រួលនិងលឿន រហ័ស នេះ ក៏កំពុងបង្កបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនផងដែរ ពិសេសទៅលើផលវិបាកផ្នែកសីលធម៌ ដែលយើងអាចឃើញ កើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គមសព្វថ្ងៃ។ចំពោះបញ្ហានេះ តាមរយៈការផ្សាយរបស់សមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា(CYN) ក៏បានស្រាវជ្រាវចងក្រងចេញជានូវសៀវភៅខ្លឹមសារគោលការណ៍ក្រមសីលធម៌៥សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធើណិត អាចសិក្សាស្វែងយល់ជាការបង្កើនចំណេះដឹង និងបន្ថយការប្រឈម សកម្មភាពអសីលធម៌ នៅក្នុងចំណោមអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធើណិតនៅកម្ពុជាហើយគោលការណ៍ទាំង៥នៃក្រមសីលធម៌ទាំងនោះមានខ្លឹមសារជាសង្ខេបដូចខាងក្រោម៖
១. សុភនិច្ឆ័យក្នុងការប្រើប្រាស់អ៊ិនធើណិត
គោលការណ៍ទី១នេះ បានសម្តៅទៅលើការណែនាំជាទូទៅ ដែលអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធើណិតអាចស្វែងយល់ និងប្រតិបត្តិ ដូចជា ការផ្ញើ ការផ្សព្វផ្សាយនិងការចែករំលែកអ្វីមួយនៅលើបណ្តាញសង្គម បណ្តាញអ៊ីនធើណិតអ្នកប្រើប្រាស់អាចដាក់សួរខ្លួនឯងនូវសំណួរមួយចំនួនជាមុនដូចជា៖តើវាពិតទេ?តើវាមានប្រយោជន៍ទេ? តើវាចាំបាច់ទេ?តើវាជំរុញចិត្តទេ? តើវាមានសប្បុរសធម៌ទេ?
ដូចនេះ រាល់ការផ្ញើ ផ្សព្វផ្សាយ ដែលបានឆ្លងកាត់រាល់សំនួរទាំងនេះនឹងអាចជា អ្វីដែលមានខ្លឹមសារលក្ខណៈអប់រំ លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងដែលជាឥរិយាបថបែបវិជ្ជមានសម្រាប់សង្គម។
២. ការទទួលខុសត្រូវ និងការគិតពីសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធើណេត
ចំនុចទីពីរ មានទិសដៅណែនាំឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធើណេតគួរយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួនក៏ដូចជាអ្នកប្រើប្រាស់ដទៃទៀត ព្រោះថាសុវត្ថិភាពនៅលើអ៊ីនធើណិតក៏សំខាន់ដូចសុវត្ថិភាពនៅក្នុងសង្គមជាក់ស្តែងដែរ។ ចំណុចនេះផងដែរអ្នកចងក្រងបានណែនាំឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់គួរគប្បីចេះពីរបៀបកំណត់សុវត្ថិភាពគណនីឬអ៊ីម៉ែល ដែលរួមមានការដាក់ពាក្យសម្ងាត់ (Passwords) ការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះសកម្មភាពបោកប្រាស់តាមអ៊ីនធើណិតជាប្រភេទបទល្មើសមួយដែលមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញក៏ដូចជាសីលធម៌ដែលមិនបំពានសិទ្ធិអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធើណេតដទៃទៀត។
៣. ការប្រើប្រាស់ខ្លឹមសារត្រឹមត្រូវ
ត្រង់ចំណុចទីបីនេះ បានណែនាំទៅដល់អ្នកប្រើប្រាស់ នូវចំណុចពីរគឺរឿងដែលអ្នកធ្វើបាន និងរឿងមិនត្រូវធ្វើ។ រឿងដែលយើងធ្វើបានឬគួរធ្វើនោះ គឺការចែករំលែកឬផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដែលមានប្រភពមូលដ្ឋាន ឬប្រភពច្បាស់លាស់និងត្រឹមត្រូវ ការប្រើប្រាស់ភាសាសមរម្យ នៅលើអ៊ីនធើណិតការគោរពសិទ្ធិកុមារ ក្រុមមនុស្សងាយរងគ្រោះ និងស្រ្តីដោយមិនត្រូវចែកចាយ នូវវីដេអូ អត្ថបទ ឬខ្សែអាត់សំឡេងដែលប៉ះពាល់ឯកជនភាព គុណតម្លៃ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់ពួកគេឡើយ។ដោយឡែក ចំណុចដែលមិនគួរធ្វើនោះ មានដូចជាការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍អសុរោះ ការជេរប្រមាថ ការញ៉ុះញង់ឬអុជអាលដែលនាំឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់សណ្តាប់ធ្នាប់ សុខុមាលភាព សុវត្ថិភាព និងសន្តិសុខជាតិជាដើម-ល-។
៤. ការគោរព និងការពារទ្រព្យសម្បត្តិ
គោលការណ៍ក្រមសីលធម៌ទីបួននេះ ក៏បានលើកឡើងចេញជាពីរចំណុចគឺចំណុចគួរគប្បីអនុវត្ត និងមិនគួរធ្វើនៅពេលប្រើប្រាស់បណ្តាញទំនាក់ទំនងលើអ៊ិនធើណិត។ចំណុចគួរធ្វើមានដូចជា ការគោរពសិទ្ធិនិងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់បុគ្គល ម្ចាស់រូបថត វីដេអូ អត្ថបទខ្សែអាត់សំឡេង ដែលបានផ្សព្វផ្សាយនៅលើអ៊ិនធើណិតការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ នៅពេលប្រើមធ្យោបាយទូទាត់ប្រាក់ដោយមានការទំនាក់ទំនងក្នុងបណ្តាញសង្គម (ដោយប្រាកដថាអ្នកពុំរងទទួលការបោកប្រាស់ ឬឆបោកលើប្រាក់របស់អ្នក)។ចំណែករឿងដែលពុំគួរធ្វើមានដូចជា មិនត្រូវលួចព័ត៌មានឬស្នាដៃអ្នកដទៃមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ការទិញដូរឬបង់ប្រាក់តាមអ៊ិនធើណិត ដោយមិនបានត្រួតពិនិត្យផលិតផលមុនជាដើម។
៥. ការគោរពឯកជនភាព
គោលការណ៍ក្រមសីលធម៌ចុងក្រោយនេះក៏បានលើកឡើងពីចំណុចគួរធ្វើនិងមិនគួរធ្វើផងដែរ។ ចំណុចដែលអាចធ្វើបាននោះគឺ ការគោរពឯកជនភាព(សំដៅលើរឿងរ៉ាវជីវិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គលណាម្នាក់ដែលមិនចង់ឱ្យអ្នកដទៃដឹង) របស់អ្នក និងអ្នកដទៃការការពារព័ត៌មានសម្ងាត់ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកឱ្យបានល្អបំផុតលើប្រព័ន្ធអ៊ិនធើណេតជាដើម។ ចំណែករឿងមិនគួរធ្វើមានដូចជា ការបង្ហាញ ឬផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានសម្ងាត់របស់ខ្លួនលើអ៊ិនធើណេតការផ្សព្វផ្សាយ ឬចែករំលែករូបថត វីដេអូ អត្ថបទ ឬសារជាសំឡេងរបស់អ្នកដទៃដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាដើម៕
